Artvin Yusufeli Eskiden Nereye Bağlıydı? Bir Zamanlar Bir Yer
Bugün bir araştırma yaparken Artvin Yusufeli hakkında bir şeyler okudum. Duygusal bir şekilde yazacağım çünkü bu tür tarihi bilgiler her zaman içimde bir şeyler uyandırır. Artvin, ne kadar uzak bir yer olsa da, geçmişine dair öğrendiğim her yeni şey beni içine çeker. Yusufeli’nin tarihini okumaya başladım ve aklımda bir soru belirdi: Artvin Yusufeli eskiden nereye bağlıydı? Bu soru, bana öylesine tanıdık bir şey gibi geldi ki, düşündükçe kendi hayatımda bir şeylerin eksik olduğunu hissettim.
Geçmişin Gölgesinde
Bir yaz günüydü, Kayseri’de, odamda otururken eski bir defteri karıştırıyordum. O defter, eski şehirleri, köyleri, kasabaları anlatan yazılarla doluydu. O kadar eskiydi ki, bazı sayfalar sararmıştı. Yavaşça sayfaları çevirirken Yusufeli’nin eski yerinden bağlı olduğu il hakkında bir yazı buldum.
Eskiden, Artvin Yusufeli, Artvin iline bağlıydı. Ancak, 2022 yılında büyük bir değişiklik yaşandı ve Yusufeli, Artvin’den ayrıldı. Kendi içimde bir hayal kırıklığı hissettim. Yani yıllar boyunca bir yerde kalmış, ama sonra bir anda ayrılmak zorunda kalmış bir yerin hissiyatını düşünün. Yusufu’daki halk için bu ne kadar zor olmuştur diye düşündüm. O dağları, o toprakları, o vadileri terk etmek… Bir anda eski kimliklerinden sıyrılmak, yeni bir hayat kurmak.
İçimdeki duygular çok karışıktı. Ama aynı zamanda Yusufeli’nin geçmişi, bir yerin zamanla nasıl değiştiğini anlatıyordu. Artvin Yusufeli, aslında yıllar önce de başka yerlere bağlıydı. Artvin’in buğulu havası, yeşil doğası, o sakin köyleri, onlar da bir zamanlar başka yerlerle birleşmişti. Bir yerin değişimi, aslında o yerin ruhunun değişmesidir.
Değişimin Göğüs Gerdiği Günler
Bundan yıllar önce, 1980’lerin sonunda Yusufeli, Artvin iline bağlıydı. Hatta o dönemde, Artvin’in kuzeydoğusunda bir yerdi. Yusufeli’nin eski köyleri, kasabaları o zamanlar bambaşka bir yerdi. Tıpkı Kayseri’nin şehri gibi, yıllar içinde bir şeylerin değişmesi kaçınılmazdı. Ama Yusufeli’nin yeri başka; orası dağların ve suyun birleşiminden doğmuş bir yerdi. Her vadisi, her dağı, her köyü tarih kokuyordu. O yüzden bu değişimi okudukça duygusal bir boşluk hissettim. Çünkü bir yerin değişmesi, her zaman bir hikâyenin sonu gibi gelir insana.
Yusufeli’nin geçmişteki bu bağlılık hikâyesi, bana geçmişimdeki bir şeyleri hatırlatıyordu. Hani bazı insanlar, geçmişle bağlarını koparırken, geride bir şey bırakır. İşte Yusufeli’nin yaşadığı da buydur. O köylerin, o kasabaların insanları, bir kimlik değişimine gidiyordu.
Bu Değişimi Nasıl Hissederiz?
İçimde bir soru var: Yusufeli değişimden önce ne hissediyordu? Eskiden bağlı olduğu yerle, şimdi bağlı olduğu yer arasında nasıl bir fark vardı? İnsanlar, bir yerden ayrılınca, eski kimlikleriyle nasıl başa çıkarlar? İşte tam burada, insan psikolojisinin inceliklerine inmek lazım.
Yusufeli, Artvin’den ayrıldığında sadece coğrafi olarak bir değişiklik yaşamadı. İnsanlar, bir yerin bağlı olduğu il ile duygusal bağlar kurar. Yani, bir kasaba bir ili terk ettiğinde, sadece fiziksel olarak ayrılmakla kalmaz; o yerin geçmişi, o yerin ruhu da değişir. İşte o yüzden Yusufeli’nin geçmişi bana başka bir şey hatırlatıyor. Yıllar önce ben de bir yerden ayrıldım, ama o yerin ruhu, hâlâ içimde yaşıyor. Her an, her dakika, geçmişin izlerini hissediyorum.
Gelecekte Ne Olur?
Geleceğe bakınca, Yusufeli’ni nasıl hatırlayacağız? İnsanlar bir yerin kimliğini, tarihini, kültürünü yitirdiğinde, geriye sadece anılar mı kalır? Gerçekten de, her değişimle birlikte bir şeyler kaybediyoruz. Artvin Yusufeli’nin bağlı olduğu yer değişmiş olsa da, oranın insanları, doğası, ruhu hâlâ içimizde bir yerlere kazınmış durumda. Bunu düşündükçe, içimde bir umut ışığı yanıyor. Gelecekte, belki de bu değişimin ardında bir yeni başlangıç olacak. Belki de o eski kimlikler, zamanla yeni bir şekilde geri dönecek.
Bu yazıyı yazarken, kafamda kaybolan bir şey vardı: Yusufeli’nin eski bağlı olduğu yer. Ama bir şey fark ettim: Bir yerin bağlı olduğu il ya da şehir değişebilir, ama o yerin ruhu, o yerin tarihi asla değişmez. İşte bu yüzden, Artvin Yusufeli eskiden nereye bağlıydı sorusu aslında basit bir coğrafi bilgi olmanın çok ötesindedir. Çünkü değişen her şey, bir yerin kimliğini de etkiler. Ve kimlikler, her zaman bir şekilde geriye gelir.
Yusufeli’nin hikâyesi, belki de bizim hikâyemiz. Hem kaybettiğimiz hem kazandığımız bir yer. Hem geçmişimizle, hem de geleceğimizle bağlı olduğumuz bir hikâye.